Dường như không khí mùa thu đang chạm vào từng kẽ lá, để rồi chợt nghe đâu đây câu hát ngọt ngào, thiết tha về miền quê gió Lào cát trắng thắm đượm bao ân tình sâu nặng, mặn mòi của biển khơi. Mảnh đất Quảng Bình nằm trên dải đất miền Trung nắng cháy mưa giông và bão tố nhưng chính nơi “khổ tận cam lai” ấy lại là nơi hội tụ và kết tinh biết bao hiền tài, tướng lĩnh cho dân tộc. Tự hào là vùng đất địa linh nhân kiệt, chốn thiêng liêng non nước biển trời, tự bao đời nay vẫn mãi vang vọng lời ru thuở hồng hoang.

Trong thế giới nhân sinh, tôi luôn đặt niềm tin vào cơ duyên và định mệnh và điều đó đã mang đến sự bất ngờ và hạnh phúc khi tôi được gặp GS.VS Hoàng Quang Thuận một con người chân thành mà giản dị, nhân cách đẹp mà mộc mạc gần gũi, đúng như cốt cách vốn có của người con xứ Quảng, tràn đầy nhân nghĩa ân tình, khi ông kể về quá khứ. Ánh mắt ông đượm buồn nhìn về xa xăm hồi tưởng lại những người thầy, người anh, người chị đã giúp cho ông thủa hàn vi bước đầu trên con đường khoa học sau giải phóng Miền Nam 1975 đã đi vào cõi thiên thu, nay không còn nữa. GS. TS Lê Xuân Tú – Viện trưởng Viện sinh học Việt Nam, GS. TS Lê Thị Muội người chị hiền, con gái nguyên cố Tổng Bí Thư Lê Duẫn, GS. TS Tăng Thiên Tư – Chủ nhiệm khoa điện Đại học Bách khoa Đà Nẵng. Bác sĩ Lê Tấn Thái – Giám đốc Bệnh viện C Đà Nẵng, Bác sĩ Đinh Tiến Liệu – Chủ nhiệm khoa răng hàm mặt Bệnh viên C Đà Nẵng, Bác sĩ Hoàng Thao – Giám đốc Sở Y tế Quảng Nam Đà Nẵng. Bác sĩ Nguyễn Văn Sâm – Giám đốc bệnh viên Đa khoa Đà Nẵng, tất cả vẫn còn nguyên vẹn trong ký ức của ông như một cuốn phim tư liệu, mắt ông hoen lệ ông kể lại với tấm lòng hoài niệm nghĩa tình mãi mãi theo suốt cuộc đời ông.

CHÂN DUNG ĐẸP VỀ CON NGƯỜI QUÊ HƯƠNG QUẢNG BÌNH

Ngày 5/5/1953 tại một làng quê nghèo thôn Kinh Trừng, xã Đức Hóa, Huyện Tuyên Hóa, Tỉnh Quảng Bình chào đón sự ra đời của cậu bé khôi ngô, tuấn tú, với tướng mạo thông minh, ngời sáng, hồng hào khỏe mạnh và cậu bé đó giờ đây đã trở thành nhà khoa học, nhà quản lý Giáo sư, Viện sĩ Viện hàn lâm khoa học sáng tạo thế giới WCSA. Theo bảng vàng ghi danh thì dòng họ Hoàng vốn có truyền thống văn hiến lâu đời, Mộc bản triều Nguyễn khắc ghi về dòng họ này là “nhiều đời liên tiếp đăng khoa”.

Mặc dù ngoài tuổi lục tuần nhưng GS.VS Hoàng Quang Thuận vẫn tràn đầy nhiệt huyết khi nói về tình yêu quê hương đất nước. Nhà văn Erenbua đã nói “lòng yêu quê hương trở nên lòng yêu tổ quốc”. Hiện nay ông đang đảm nhận chức vụ Viện trưởng Viện Công nghệ Viễn thông – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Y học Cổ truyền Việt Nam ông là một trong số cá nhân xuất sắc nhất được bầu vào Hội đồng Giáo sư Đại học kỷ lục Thế giới (WRU) và là Viện sĩ chính thức của Viện Hàn lâm Khoa học Sáng tạo Thế giới (WCSA). Tự hào biết mấy khi ông là nhà khoa học đầu tiên của Việt Nam nhận bằng Viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Sáng tạo Thế giới (WCSA).

Thời niên thiếu của ông là những tháng ngày gian khổ sống trong hoàn cảnh đất nước đang chìm trong chiến tranh khốc liệt, địa đầu tuyến lửa Bình Trị Thiên là nơi phải gánh chịu sự tàn phán khủng khiếp nhất bởi khói lửa, đạn bom. Nơi một m2 chịu 7 tấn bom đạn của kẻ thù. Thời học sinh cấp II và cấp III ông phải đi bộ hàng chục cây số để đến trường sơ tán, ban đêm học dưới căn hầm chữ A, với ngọn đèn dầu che ba phía tránh máy bay địch thiếu thốn trăm bề.

Năm tháng trải qua sự gian khổ ác liệt cùng với cái nghèo, cái đói bủa vây đã hun đúc trong tâm trí ông ý chí vượt khó và phải vươn lên. Ông xác định con đường theo đuổi sự nghiệp “con chữ” tốt nhất để bay vào bầu trời bao la của nền văn minh nhân loại, mang theo tất cả trí tuệ, khả năng phục vụ nhân dân, dựng xây non sông đất nước. Đền đáp ân nghĩa mẹ cha, thầy cô nuôi dạy, và nghĩa tình của những người bạn cùng thời nhập ngũ đã hy sinh cho cuộc chiến vệ quốc vĩ đại.

Mang trong mình tinh thần hiếu học, của truyền thống dòng tộc gia đình, thời đi học ông nổi bật là cậu bé, ham mê khám phá, tìm tòi sáng tạo. Ông đặc biệt yêu thích các môn tự nhiên, và dành tình yêu lớn nhất cho môn Vật Lý. Những đêm hè nhìn lên bầu trời sao ông khao khát khám phá bí ẩn vũ trụ, bí ẩn về con người, những môn học này luôn đòi hỏi sự tư duy và ứng dụng thực nghiệm, chứa đựng nhiều điều thú vị về các hiện tượng tự nhiên trong cuộc sống.

Sinh ra và lớn lên khi đất nước chìm trong bom đạc phải tận mắt chứng kiến cảnh làng mạc bị bom lửa lân tinh thiêu cháy tiếng khóc xé lòng của người mẹ mất con, người chồng mất vợ. Cũng như bao thanh niên thời bấy giờ, với tinh thần yêu nước, yêu quê hương bị bom thù tàn phá, ông đã tạm xếp bút nghiên, lên đường nhập ngũ quân đội.

Kỷ niệm thời hoa đỏ ùa về trong ông, ánh mắt xa xăm khi ông kể về tháng ngày gian khổ hào hùng của đất nước. Ở chiến trường, là một người lính thông tin liên lạc ông thường nhặt những mảnh vỡ cây nhiệt đới của Mỹ, nhặt các linh kiện điện tử tranzito tụ điện – điện trở thay thế, sửa chữa các thiết bị thông tin liên lạc và lắp ráp thành những chiếc radio để nghe tin tức chiến cuộc. Sau thời gian chiến đấu ông bị sức ép bom B52 rời quân ngũ, ông lại trở về giảng đường Đại học và tiếp tục niềm đam mê với môn Vật Lý.

Sau khi ra trường ông về tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng (cũ) làm công tác giảng dạy và nghiên cứu. Những bài giảng của ông được truyền tải đến biết bao học trò bằng tất cả kiến thức sâu rộng, sự tâm huyết, lòng tận tụy của một nhà giáo yêu nghề. Ngoài ra, công tác nghiên cứu khoa học cũng là niềm đam mê bất tận sau những giờ lên lớp. Trên con đường chinh phục tri thức, đó là vào năm 1978, ông đã sáng chế thành công thiết bị Định hướng miền QT2 (Quang Thuận thế hệ 2 và cũng kỷ niệm tên đứa con trai đầu lòng Hoàng Quang Trung sinh năm 1978). Đây là thiết bị dùng xung điện một chiều để định hướng các miền cực của tổ chức tế bào. Với vai trò ứng dụng công nghệ điện tử trong y học nên sau khi thử nghiệm thành công, thiết bị ông chế tạo ra đã được đưa vào ứng dụng tại nhiều bệnh viên như Bệnh viện C Đà Nẵng, Bệnh viện Đa khoa Đà Nẵng, Bệnh viện Quân Y 268 – Quân khu 4. Và điều ý nghĩa hơn nữa khi công trình nghiên cứu đầu tay này đã mang lại cho ông Giải thưởng cao nhất của tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng (cũ) và được Nhà nước cấp bằng sáng chế. Từ năm 1979 công trình nghiên cứu của ông được ứng dụng ở nhiều tỉnh miền Trung như Bệnh viện Quân khu IV, Bệnh viện Đa Khoa Đà Nẵng, Bệnh viện C Đà Nẵng… rồi mở rộng ra cả Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh như: Bệnh viện Y học Dân tộc Việt Nam, Bệnh viện 115… Bên cạnh đó, ông hợp tác với tập đoàn Y khoa laser Hoa Kỳ nghiên cứu sâu hơn và hoạt động có hiệu quả, các nhà khoa học quốc tế đã tìm ra được những vấn đề rất thiết thực của đề tài này. Kết quả khả quan khẳng định dấu ấn cá nhân của ông cũng như sự đóng góp cho nền khoa học nước nhà.

Sau thời gian nghiên cứu, ông nhận thấy rằng các miền điện cực của cơ thể bị bệnh thay đổi trở lại trạng thái bình thường sau khi ứng dụng thiết bị chữa bệnh điện tử QT2. Điện sinh học đã được các nhà khoa học trên thế giới tìm ra từ năm 1867 và đến năm 1903, Waller và Einthoven tìm ra dòng điện cơ tim, từ đó đến nay các nhà khoa học đã phát minh ra rất nhiều thiết bị dùng trong y học có kết quả tốt. Vì thế, ông quyết tâm làm thiết bị và tìm ra sơ đồ định hướng miền cực tế bào trên cơ thể sống giúp cho sức khỏe của con người, và cộng đồng xã hội. Ông suy nghĩ trong vật lý một thanh nam châm mất từ tính các vùng từ cực hỗn loạn mất tính định hướng, sau khi được đưa vào một trường điện từ cực mạnh các miền cực được sắp xếp lại, thanh nam châm có từ tính trở lại. Đối với con người, thiên nhiên đã sắp xếp các vùng miền cực theo một quy luật nhất định và nó là một hệ thống điều khiển sinh học tuyệt vời. Não bộ được cung cấp một nguồn điện sinh học đó là sự co bóp của quả tim, nhà máy năng lượng điện sinh học cho cơ thể sống. Nếu các vùng điện cực sinh học thay đổi do những tác nhân bên ngoài cơ thể sẽ bị bệnh. Khi con người lành bệnh dưới tác động vật lý trị liệu, dưới tác dụng của thuốc điều trị các miền điện cực sinh học trở lại bình thường. Đó là quy luật của tạo hóa, với những tìm tòi, khám phá như vậy, ông đã tìm ra sơ đồ các vùng điện cực sinh học trên cơ thể sống, đưa vào ứng dụng có kết quả. Dấu ấn cuộc đời làm nghiên cứu khoa học khi vừa tròn tuổi 32 ông bảo vệ xuất sắc luận án Tiến sĩ với đề tài: “Dòng điện hiệu ứng sinh học trên cơ thể sống”. Được sự giúp đỡ tận tình của GS.VS Nguyễn Văn Hiệu, Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam, GS. TS Lê Xuân Tú – Viện trưởng Viện sinh học, GS. TS Lê Thị Muội. Ông đã có cơ hội học tập và hợp tác trao đổi khoa học với Viện Liên hợp Nghiên cứu Vũ trụ Đúp-Na (Liên Xô cũ) về thiết bị hiệu ứng laze sinh học Viện Đúp-na gồm có 11 thành viên của các nước XHCN trong đó có Việt Nam, vốn được coi là trung tâm khoa học nghiên cứu về hạt nhân nguyên tử vật lý và các vấn đề khoa học của vũ trụ hiện đại nhất Châu Âu. Đây đồng thời là cái nôi đào tạo và trưởng thành của nhiều nhà khoa học lớn của thế giới cũng như của Việt Nam. Ngày 22/01/1997 ông kí hợp tác khoa học “Ứng dụng dòng điện hiệu ứng sinh học trong cơ thể con người phục vụ cho y học bằng thiết bị điện tử kĩ thuật số” với GS Nguyễn Tài Thu – Viện trưởng Viện Y học Cổ truyền Việt Nam với mong muốn đưa những ứng dụng khoa học vào thực hành và sử dụng tại Viện Y học dân tộc Cổ truyền Việt Nam. Thiết bị điện tử HT-2LD là thiết bị kỹ thuật số thuộc đề tài “Hiệu ứng dòng điện sinh học trong cơ thể con người phục vụ cho y học” của ông được tiếp tục hợp tác nghiên cứu và phát triển với các nhà khoa học Đại học Y khoa laser Hoa Kỳ. Và đến năm 2008, ông vinh dự được phong Giáo sư tại Hoa Kỳ cho đề tài trên.

Niềm đam mê khoa học cùng với ý chí phấn đấu vươn lên không ngừng, sự khát khao cháy bỏng cống hiến cho đất nước quê hương, GS.VS Hoàng Quang Thuận đã có nhiều công trình nghiên cứu được đánh giá cao cả về lý thuyết cũng như tính ứng dụng hiệu quả trong thực tiễn. Và với tài năng, trí tuệ, uy tín của mình, năm 2009 ông đã được bầu làm Viện trưởng Viện Công nghệ Viễn thông thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Ủy viên Hội đồng Giáo sư Đại học Kỷ lục thế giới (WRU) Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Sáng tạo thế giới (WCSA). Trong sự nghiệp khoa học, dù trải qua không ít thăng trầm, biến chuyển nhưng mỗi lần biến động là ông lại tạo những đột phá, dấu ấn cá nhân. Dù ở bất cứ vị trí cương vị nào GS.VS Hoàng Quang Thuận cũng luôn thể hiện luôn thể hiện tấm lòng nhân nghĩa ân tình của mình mà hiếm có người thứ hai như vậy, ông thường nói: “Ông có một ngân hàng tình người vô giá trên cõi đời này”.

Tài năng và nhân cách của ông đã được ghi nhận bằng những phần thưởng cao quý như Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; Bằng khen của Chủ tịch Viện Khoa học Công nghệ Việt Nam; Bằng khen của Quốc hội Philippines; Bằng khen của Thị trưởng thành phố Milpitas, California Hoa Kỳ; Bằng khen của Thị trưởng thành phố Pasay, Philippines; Bằng khen của Đại học Y khoa laze Hoa Kỳ… Bằng khen của các tỉnh thành trong cả nước, Kỷ niệm chương của Bộ Công an, Kỷ niệm chương của Hội chữ Thập đỏ Việt Nam và nhiều phần thưởng cao quý khác.

Ngày 17/6/2017 tại thành phố Đồng Hới, Tỉnh Quảng Bình ông là Ủy viên Hội đồng Liên minh Kỷ lục Thế Giới thay mặt cho Liên minh Kỷ lục Thế Giới cùng với Phó Tổng Thư ký Liên minh Kỷ lục Thế Giới – bà Joti Yats trao bằng xác lập kỷ lục Thế Giới Hang Sơn Đòong là “Hang động tự nhiên đẹp nhất Thế Giới” và “Hang động lớn nhất Thế giới” đến ông Nguyễn Hữu Hoài – Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình. Đây là chương trình có đại diện các Bộ ban ngành Trung ương như Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thế thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện; Bộ trưởng Bộ thông tin truyền thông Trương Minh Tuấn, Đồng chí Hoàng Đăng Quang – Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Bình, Bí thư – Tỉnh trưởng Khăm Muộn nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào cùng đại diện lãnh đạo chính quyền các Sở,ban ngành tỉnh Quảng Bình và các tỉnh bạn trên cả nước.

RONG CHƠI HỒN THƠ GIỮA CHỐN NHÂN GIAN

Theo ngạn ngữ phương Tây thì Nghệ thuật làm nên những câu thơ. Chính tâm hồn mới là thi sĩ. Đối với một nhà khoa học, kỷ lục gia thế giới lừng danh khắp trong nước và quốc tế như GS.VS Hoàng Quang Thuận có lẽ nhiều người sẽ ngạc nhiên khi “phát hiện” thêm khả năng thiên phú về thi ca nghệ thuật chảy trong huyết mạch của người con xứ Quảng.

Chia sẻ về chất thơ, hồn thơ của GS.VS Hoàng Quang Thuận, nhà thơ Hữu Thỉnh – Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam đã viết trong bài giới thiệu về tập thơ Hoa Lư Thi Tập “Những câu thơ nhuốm vị thiền đưa ta vào cuộc du lịch tâm linh. Chứng tích và sự tích, xưa và nay, hư và thực, tất cả đan quyện sau lớp vỏ thời gian. Tác giả vừa đóng vai người dẫn chuyện, vừa là một người lĩnh xướng kéo ta lúc thì gần lại với cảnh, khi thì lại lùi xa, về với tiền nhân. Cứ như thế, trong bước đi u tịch, ta vừa gặp lịch sử lại vừa gặp chính ta. Âm điệu thơ, như một sự chủ ý không muốn có những thay đổi đột biến, nó giữ nhịp như tiếng mõ điểm sương, như giọng ngâm kinh vẳng ra từ biết bao thăng trầm của thế sự. Tôi muốn thay đổi cách đọc, chú ý đến toàn cảnh, quan tâm đến âm hưởng tổng quan, nâng niu cái mà tác giả muốn trao, nghe những điều mà người thơ muốn nói”.

Bởi không khó hiểu rằng một tâm hồn luôn rung động với quá khứ hẳn đầy trách nhiệm với hiện tại, say mê với cảnh sắc càng đắm đuối với con người. Những con người ở vào giao điểm bản lề hai triều đại Đinh – Lê thật là đẹp, nghĩa nặng tình sâu. Trước tác giả Hoàng Quang Thuận đã có nhiều người làm thơ theo kiểu tức cảnh sinh tình, nhưng cái quý ở đây là vừa có sự kỹ càng cụ thể của lịch sử, vừa giàu chất rung động tinh tế của thơ. Với 2 tập thơ Thi Vân Yên Tử và Hoa Lư Thi Tập, GS. Hoàng Quang Thuận muốn gửi đến bạn đọc những phút chấn động linh giác của một nhà khoa học. Những giây phút chớp lóe, tức thời, rất dễ biến mất, may mắn thay ông đã kịp buộc giữ những vụt sáng hiếm hoi ấy lại, để hiện hình thành những nụ hoa ngôn ngữ trên tay độc giả.

Tập thơ đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới bởi các nhà nghiên cứu có uy tín GS. Nguyễn Đình Tuyến (Houston Hoa Kỳ). Dịch giả Thái Bá Tân (tiếng Anh), dịch giả Hoàng Hữu Đản (tiếng Pháp) và Gs. David – Đại học Luxiana (Hoa Kỳ) sau đó Gs David đã xin phép ông đưa Thi Vân Yên Tử và giảng dạy trong trường Đại học của ông ấy ở Mỹ. Ông ấy tin rằng, bạn đọc thế giới sẽ phần nào hiểu được ý nghĩa của tập thơ. Năm 2008, trường Đại học Quảng Bình tổ chức Hội thảo với hơn 100 bài tham luận, trường đã chọn ra 21 tham luận đưa vào kỷ yếu “Hội thảo Thi Vân Yên Tử với Hoàng Quang Thuận”.

Năm 2011, cuốn sách “Độc bản Thi Vân Yên Tử” được viết bằng thư pháp và minh họa ảnh do các nghệ sĩ trên cùng tác giả thực hiện. Cuốn sách nặng 120kg, kích thước 125 x 80 x 16, dày 300 trang, bìa bằng gỗ gụ, ở giữa có hình Chùa Đồng. Năm 2012, cuốn sách Độc bản này được xác lập kỷ lục Việt Nam và kỷ lục Châu Á, được trao tặng cho Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử. Ngày 22/9/2013, tại núi thiêng Yên Tử, thành phố Uông Bí, Tỉnh Quảng Ninh cuốn sách Thi Vân Yên Tử đã được Đại học Kỷ lục Thế Giới WRU xác lập tôn vinh giá trị kỷ lục “Cuốn sách là một tài sản quốc gia lưu trữ các giá trị đích thực và danh thắng tuyệt vời của Yên Tử, giúp lưu giữ các hình ảnh quan trọng và các giá trị văn hóa tinh thần cho thế hệ sau”.

Ông Thomas Richard William Bain – Phó Chủ tịch Liên minh Kỷ lục Thế giới nhận định: “Vinh danh cho tập thơ Thi Vân Yên Tử của GS. VS Hoàng Quang Thuận, Đại học Kỷ lục Thế giới tin rằng cũng đã vinh danh cho tất cả những người Việt Nam đang nỗ lực xây dựng và sáng tạo một nền nghệ thuật mạnh mẽ nhưng vẫn bám rễ trên mảnh đất cổ xưa của mình”. Với Trung tướng, Nhà văn Hữu Ước thì nhận xét: “Ông có vài trăm bài thơ, bài nào đọc cũng đều có tư tưởng phản ánh đúng cái cốt cách, phản ánh đúng cái tâm linh và phản ánh được mây gió ngàn gắn với các vị trí, điển tích của Yên Tử… đây là điều kỳ lạ”. Và cũng với cuốn sách này, GS. VS Hoàng Quang Thuận – Chủ tịch Hội đồng sáng lập Kỷ lục gia Việt Nam, Kỷ lục gia châu Á – Kỷ lục gia Thế giới là người Việt Nam đầu tiên sở hữu kỷ lục về giá trị nội dung, kỷ lục thế giới WRU. Năm 2012,tạp chí Nhà văn, Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức Hội thảo “Hoàng Quang Thuận với non thiêng Yên Tử” với 21 tham luận của các nhà phê bình văn học trong nước.

Niềm tự hào đặc biệt hơn cả là vào ngày 5/5/2016 tại di tích Hoàng Thành Thăng Long Hà Nội di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận, UBND TP. Hà Nội đã long trọng tổ chức buổi lễ đón nhận bằng xác lập kỷ lục thế giới do Liên minh Kỷ lục Thế giới – WorldKings trao tặng cho cuốn sách Sử Thi Hoa Lư Thi Tập của GS.VS Hoàng Quang Thuận (Cuốn sách Độc bản Sử Thi Hoa Lư Thi Tập GS. Hoàng Quang Thuận đã tặng UBND Thành phố Hà Nội nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long Hà Nội năm 2010). Sau khi UBND TP. Hà Nội nhận trao tặng bằng kỷ lục thế giới. Cuốn sách Độc bản Sử Thi Hoa Lư Thi Tập được trưng bày tại bảo tàng Hoàng Thành Thăng Long Hà Nội để bạn bè trong nước và du khách trên thế giới tham khảo. Tác phẩm thơ thể hiện trí tuệ, hòa quyện của tâm hồn vượt qua không gian và thời gian.

Nghìn năm mưa nắng với đất trời
Thành cổ Hoa Lư giữa mây trôi
Vách núi dựng cao trời đất nước
Cờ lau gió thổi mãi không thôi

Hoa Lư Thi Tập

Riêng với “Ngọa Vân Yên Tử” là một phần của tập “Thi Vân Yên Tử” (gồm 80 bài). Phải nói rằng đây là tập thơ viết về phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ và Phật tích của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Nơi đây hơn 700 năm trước vua Trần Nhân Tông sau 2 lần lãnh đạo nhân dân Đại Việt đại thắng Nguyên Mông lên Yên Tử tu hành lập nên dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử đạo Phật Việt Nam.

Minh quân Hoàng đế Trần Nhân Tông
Đức Vua hiển Phật đời nhà Trần
Thắng giặc Nguyên Mông tu cõi Phật
Lưu đời đệ nhất Tổ Trúc Lâm

Thi Vân Yên Tử

Còn với Hoa Lư thi tập – tập thơ vịnh cảnh cố đô Hoa Lư lấy cảm hứng từ một chuyến hành hương của tác giả tới cố đô Hoa Lư, nơi hơn 1.000 năm trước Đinh Bộ Lĩnh, sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, định đô và xây dựng vương triều phong kiến nhà Đinh, đã ghi một dấu mốc vô cùng ý nghĩa cho thơ Việt Nam trên thi đàn thế giới. Tác phẩm văn học nghệ thuật này gồm 121 bài thơ, đem đến cho người đọc cái nhìn rõ và sâu hơn về nền văn hóa truyền thống của Việt Nam qua các triều đại: nhà Đinh, Tiền Lê và nhà Lý, với các địa danh hang động kì ảo, các thung lũng thần tiên nơi địa linh nhân kiệt, nơi ghi lại những trang sử bi hùng của dân tộc Việt Nam chống giặc ngoại xâm, thời kỳ phá Tống, bình Chiêm của nhân dân Đại Cồ Việt.

Phá Tống bình chiêm thân chinh Nam
Hoàng Đế ra quân dưới nắng vàng
Sử xanh ghi lại người ra trận
Non sông bờ cõi sạch Phiên bang

Hoa Lư Thi Tập

Năm 2010, vào dịp Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, tập thơ đã được nghệ sĩ thư pháp Trần Quốc Ẩn, nhiếp ảnh gia Phạm Tú và ông làm thành cuốn sách độc bản Hoa Lư Thi tập. Cuốn sách nặng 54 kg, kích thước 109 x 70 x 10 dày 270 trang, bìa bằng gỗ gõ đỏ và đạt kỉ lục Việt Nam.

Nhắc đến những đứa con tinh thần của mình, GS.VS Thuận tâm sự “Với tôi đó là một sự thăng hoa, tôi hoàn toàn viết trong vô thức. Nhiều bài thơ tôi làm trên giấy trắng có chữ ký của nhà thơ Dương Kỳ Anh, và trong thời gian ngắn, nếu chỉ chép lại thôi cũng khó, cũng sẽ sai chứ đừng nói là làm…”. Và “Tôi nghĩ tác phẩm này nhắc nhở chúng ta rằng, đất nước ta có truyền thống hào hùng trong lịch sử dựng nước và giữ nước từ ngàn năm. Chúng ta không thể nào quên được, trong mỗi dòng máu của người dân Việt Nam đã có lòng yêu nước và nhắc nhở chúng ta phải bảo vệ từng tấc đất của Tổ quốc không phải hôm nay mà từ ngàn xưa của cha ông để lại…”.

Trí tuệ và tài năng là thế nhưng ông một mực khiêm nhường chỉ nhận mình là “lữ khách dạo chơi trên thi đàn thơ ca”. Nhưng có lẽ giới chuyên môn hay độc giả yêu thơ chắc chắn sẽ tự hào, kính trọng bởi trên bầu trời nghệ thuật đương đại xuất hiện một thi nhân như ông – GS.VS, thi sĩ Hoàng Quang Thuận.

Thơ của ông rất lạ về nhịp phách, thể loại thơ, nhưng mỗi từ mỗi câu được chắt lọc từ cảm xúc dạt dào của trái tim, sự rung động bất tận trong tâm tưởng của người nghệ sĩ, và lối dẫn hư ảo, hư vô vào không gian huyền bí, phật tích.

Tháp Cổ

Tháp cổ rêu phong lăng mộ cổ
Mơ màng chiêm ngưỡng cảnh sườn nam
Ở cuối hồi chùa, cây sung cổ
Chùm đỏ, chùm xanh dưới nắng vàng

Thi Vân Yên Tử

Mỗi câu luôn đậm đầy chất thiền và mang lại cho ta xúc cảm diệu kỳ của sự giải thoát, thi tính, thi chất và thiền tính vọng lên như tiếng nhạc du dương. Có thể thấy những ý thơ, nét thơ đơn sơ, giản dị nhưng ngưng tụ cả vẻ cổ kính, thâm u

Gióng giã chuông chùa vọng xa xăm
Sạch bụi trần ai, ánh trăng rằm

Thi Vân Yên Tử

Tôi đã đọc được câu nói rất hay của vị danh nhân “nghệ thuật là một cái gì cao cả hơn sự khéo tay, hơn cả tài năng và nhận thức của chúng ta. Nghệ thuật là một cái gì đó được sáng tạo nên không chỉ bằng bàn tay, trí óc con người, mà còn bằng cái gì đó vút lên từ ngọn nguồn ẩn chìm trong tâm hồn”.

Có lẽ vì thế ta bắt gặp dòng chảy vừa mơ vừa thực, mênh mông muôn trùng, quả quả nhân nhân với:

Ngân nga chuông vọng chiều xa vắng.
Cung nữ ngàn xưa tiếng thở than
…
Hai hàng tháp cổ đứng nghiêm trang
Đàn bướm đùa chơi dưới nắng vàng
Đá lát đường thiền vào cõi phật
Những cánh mơ vàng đón xuân sang

Thi Vân Yên Tử

Và để thấy rằng đức Phật chẳng ở đâu xa, mà ngài ở ngay trong tâm tư, trí giác của chúng ta. Hữu hình hay vô hình mọi chúng sinh đều niệm Phật, cõi Phật hiện hữu trong Tâm.

Gió reo thánh thót những cung đàn
Chùa Đồng Yên Tử trời đất Phật
Ưu phiền trần tục thảy tiêu tan

Thi Vân Yên Tử

Mọi ranh giới bị xóa bỏ, cõi vô cùng mà hữu cùng, hữu cùng mà lại vô cùng

Lăn tăn gợn sóng làn thu thủy
Tiếng gà xao xác cả tầng mây

(Hồ thu Yên Trung) – Thi Vân Yên Tử

Những vần thơ của tác giả cho thấy ông là người thích thiền, biết cách thiền và chất thiền đậm nét trong mỗi ý thơ, câu thơ. Nói như nhà thơ Ngô Văn Phú “một nhà khoa học không phải là nhờ thơ chuyên nghiệp mà khi đối cảnh sinh tình, hơi thở của thiền học đã nhuần thấm vào cảm hứng trinh nguyên trước một danh thắng nổi tiếng hàng mấy trăm năm”.

Giường trúc hương thơm một chén trà
Vui thú thần tiên chỉ có ta
Hổ xám nằm chơi bên bờ đá
Chim muông chiều tối đến dâng hoa

(Đêm mơ – Thi Vân Yên Tử)

Bóng ai câu cá bên sườn núi
Có phải người xưa hóa ngư ông
Tiều phu mải miết đi tìm củi
Mây vàng che mát cả dòng sông

(Bến Thánh – Hoa Lư Thi Tập)

Chỉ có thể là có tâm thiền mới có thế thẩm thấu của tri âm với thuật ngữ Phật học như thế. Sự an định tâm hồn, lắng sâu trong thiền định. Pháp giới duyên sinh mãi mãi vận hành, bởi tự thể của nó là là vô ngã, vô sinh, vượt khỏi vô lượng bởi thời gian, và không gian, vô lượng quá khứ, vị lai hiện diện và vô lượng gần xa. Ông như không còn là chính mình mà như người xưa trở lại chốn cũ, từng tiếng vang vọng, hư không ấy như lời của người xưa viết lại.

Đồi thông am nhỏ dựng Thanh Phong
Tiếng mõ kinh chiều giữa hư không
U tịch chiều xưa niềm hoan lạc
Trăng vờn gió đập cửa chùa thông

Thi Vân Yên Tử

Từng con chữ, từng điệu thơ hư vô dìu dặt như tiếng kinh cầu của đức thánh quân vương từ ngàn xưa vọng về, đâu là cõi mộng, đâu là cõi mơ, đâu là trần gian bể khổ. Chỉ có thể là thơ thiền, chỉ có thể là người có tâm hồn quảng đại mới gieo vào lòng người ý nhạc lời thơ đến từng hơi thở, từng ngõ ngách cảm xúc.

Sớm cưỡi mây chơi cùng non biếc
Đêm về bến nghỉ lót trăng nằm
Tiếng sáo thiền ca vui bất tận
Ngập tràn Yên Tử trăng trong trăng

Thi Vân Yên Tử

Tiếng thơ của thi sĩ đưa chúng ta vào cõi sắc sắc không không bồng lai tiên cảnh, lúc lại ru ngủ ta giữa chốn hồng hoang non xanh nước biếc, gột rửa tâm hồn đục trong chỉ còn lại vô hình và hữu hình, đương thời và tiền kiếp.

Hang Thong Thày

Xiêm y tiên nữ bỏ quên rồi
Bầu vú căng tròn sữa vẫn rơi
Sư tử chầu bên không lay động
Voi thiền mắt nhắm nước sông trôi

Hoa Lư Thi Tập

Anhxtanh đã từng thốt lên rằng “trong thời đại duy vật của chúng ta những nhà khoa học chân chính lại là những người có tín ngưỡng sâu sắc”. Nếu không phải là người trí tuệ, trái tim đa cảm, cốt cách từ bi nhân đức thì khó mà đúc kết được những giá trị nghệ thuật chạm đến cảnh giới của chân lý đến thế.

Sinh thời, Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi đọc tập thơ Thi Vân Yên Tử từng viết “Đọc những bài thơ hay đượm gió ngàn cao, thấm nguồn suối núi, những bài thơ của một con người đầy tư tưởng nhân văn” Tết Giáp Thân 2004.

Và có lẽ hàng triệu trái tim người con đất Việt không thể quên, trước giây phút vĩnh biệt vị đại tướng vĩ đại hòa vào đất mẹ, GS.VS Hoàng Quang Thuận là người duy nhất nhận được niềm vinh dự lớn lao đọc bài thơ do tự ông sáng tác để tri ân đến một tượng đài của dân tộc trước khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp bước vào cõi vĩnh hằng.

Nhớ mãi chiều xuân
Có phải người thật đó bác Văn
Thật hay mơ
Con người huyền thoại
Thật hay mơ
Chiều xuân nay nhớ mãi
Giọng Quảng Bình
Bác nói ấm không gian
Ngoài hiên xuân
Dưới ánh nắng vàng
Đôi chim nhỏ chuyền cành
Ca hát mãi
Quảng Bình ơi
Một người con huyền thoại
Đã đi vào lịch sử hành tinh
Quảng Bình ơi
Mảnh đất anh linh
Kiến Giang ơi
Dòng sông xanh mát
Hãy lắng nghe lòng ta ca hát
Một chiều xuân gặp Bác
Sao nghe lòng
Thổn thức rưng rưng
Thật hay mơ
Ta gặp vị anh hùng
Tóc bạc trắng
Một thời binh lửa
Thật hay mơ
Lòng ta không biết nữa
Ánh nhân từ
Mắt Bác phủ mênh mông
Bác Văn ơi
Con nhớ mãi chiều xuân

Bao năm qua, những vần thơ viết năm nào tặng vị Đại tướng của thời đại vẫn cứ thế da diết đi vào nỗi nhớ, như lắng đọng của tình cảm kính yêu, sự thổn thức tận cùng tâm can biết bao sự rung động con tim.

SỨ GIẢ CỦA NHÂN ÁI

Nếu như mỗi con người sinh ra mang trong mình một trái tim ấm nồng để yêu để thương và để cảm nhận cung bậc cảm xúc của cuộc đời thì với GS.VS Hoàng Quang Thuận dường như muốn “ôm cả đất, ôm cả trời” ôm trọn tình người trong sự bao dung, quảng đại, chính nghĩa của mình.

Tự nhận mình chỉ là “kẻ hành hương tạo phúc, nặng nghĩa tình, bằng tấm lòng luôn khát khao được dâng hiến trọn vẹn cho đời”. Ông bắt tay vào thực hiện những “dự án thiện nguyện” mà ông tâm huyết một đời. Bởi đạo lý “bầu ơi thương lấy bí cùng”. Câu ru hời mẹ hát năm xưa thời thơ ấu còn in mãi trong ông.

Quảng bình là đất Ô Châu Ai đi vô đó xách bầu về không Thấm sâu trong huyết quản người con xứ Quảng với tấm lòng yêu quê hương thương người nghèo khổ.

Đã có rất nhiều hoạt động xã hội ý nghĩa mà ông thực hiện trong những năm tháng đi qua như mổ mắt miễn phí cho người nghèo, cứu trợ bà con tại các vùng chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai, trao học bổng cho học sinh nghèo vượt khó, tặng các thiết bị y tế và phần mềm tác nghiệp cho một số tỉnh, bệnh viện, trường học…

Năm 2006, ông tặng 2 phần mềm 3CMS (Content Managemant System – quản trị nội dung và Bizreg – đăng ký cấp phép kinh doanh qua mạng) tổng trị giá khoảng 8 tỷ cho 4 tỉnh Đồng Nai, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Phú Thọ, tặng hệ thống phần mềm cho bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Viện Pasteur TP.HCM; phối hợp với công ty ASIA PACIPIC TRADING COPORATION, hiệp hội VABAT mổ mắt miễn phí cho 3000 ca trên mọi miền đất nước; ủng hộ các tỉnh miền Trung bị thiệt hại do cơn bão số 8 (năm 2006) 54 tấn gạo và 6.000 thùng mỳ ăn liền, tặng các thiết bị y tế giá hơn 100.000 USD cho một số bệnh viện các tỉnh: Quảng Bình, Quảng Nam, Bình Phước,…; cùng với AHLĐ Lê Văn Kiểm – CTHĐQT công ty Golf Long Thành và báo CAND tặng 20 tấn gạo cho tỉnh Quảng Bình, vận động ủng hộ đồng bào bão lũ 6 tỷ đồng.

Năm 2008, ông bán đấu giá bức tranh đá quý “Mùa xuân” với giá 1,5 tỷ trong đêm ca nhạc “Bình yên Cuộc sống” do Báo Công an Nhân dân tổ chức tặng cho các Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Và cũng trong năm 2008, ông cùng với Trung tướng, Nhà văn, AHLĐ Hữu Ước – TBT Báo CAND thực hiện chương trình thơ nhạc “Tiếng lòng và giọt mưa xuân” được 21 tỷ mua 1.000 con trâu tặng bà con vùng đồng bào miền núi phía Bắc.

Năm 2014 được sự tài trợ của Ni sư trưởng Thích Nữ Diệu Nghĩa – Viện Chủ hệ thống núi Bà Tây Ninh – Ông và Đài truyền hình An Ninh Tivi làm chương trình từ thiện tặng 4 tỷ đồng cho 4 trường học sinh bán trú miền núiphía Bắc…

Năm 2015, nhận được sự ủng hộ của ông Phạm Nhật Vũ – Chủ tịch HĐQT Công ty Truyền hình An Viên, GS. VS Hoàng Quang Thuận tài trợ 2 cây cầu vượt lũ tải trọng 30 tấn bê tông cốt thép cho 2 xã Đức Hóa và xã Sảo Phong. Đây là hai cây cầu trọng yếu của hai xã về mùa mua lũ vì trước kia khi chưa xây dựng các em học sinh không thể đi học được, bà con đi lại khó khăn, tặng 6000 cuốn vở cho học sinh xã Đức Hoá, Sảo Phong. Năm 2016, ông ủng hộ cho Trung tâm Nhân đạo Quê hương tỉnh Bình Dương 800 triệu, vận động tài trợ mổ tim đặt Sten từ thiện cho hàng trăm bà con nghèo.

Ngày 18/7/2017 thay mặt cho Viện Công nghệ Viễn Thông – Viện Hàn Lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng GS Hoàng Quang Thuận đã trao tặng phần mềm điện tử công nghệ 4.0 trị giá 3 tỷ cho tỉnh Quảng Bình.

Một con người nhân văn, nhân ái như ông luôn tâm niệm rằng “Trong cuộc sống có lương thiện, đời người mới có thể thường xuyên ngập tràn niềm vui; trong cuộc sống có lương thiện, đời người mới có thể hạnh phúc lâu dài; trong cuộc sống có lương thiện, tâm hồn mới không ngừng thăng hoa. Lương thiện là vàng ròng trong cuộc sống, lương thiện là ánh sáng sinh mạng trân quý nhất trong nhân tính”.

Với những nghĩa cử cao đẹp của mình, ông đã được chủ tịch thành phố Huế, UBND các tỉnh Quảng Bình, Phú Thọ, Bắc Kạn, Bình Phước, Hậu Giang, Bạc Liêu… tặng Bằng khen đã có thành tích trong phát triển kinh tế xã hội của các tỉnh. Thiện tâm, tấm lòng của ông quả thật khiến đất trời và lòng người lay động. Những việc làm từ bi hướng thiện âm thầm và lặng lẽ tỏa ngát hương thơm cho đời, ông hiền từ và nhân ái hiện hữu giữa chốn trần gian.

BẾN ĐỖ CỦA CUỘC ĐỜI

Trên con đường thăng trầm của GS.VS Hoàng Quang Thuận dẫu những quãng thời gian miệt mài với khoa học, trải lòng với thi thơ hay trên những chặng thiện tâm thiện ý thì bóng dáng thân thương của người vợ hiền, các con ngoan hiếu thảo luôn là động lực, hậu phương vững chắc để ông được tỏa sáng như hôm nay.

Ông luôn dành một tình cảm sâu nặng, sự tri ân tri kỷ của mình cho người bạn đời của mình, bà Phan Thị Kim Thanh. Bà xuất thân trong một gia đình hoàng tộc, là Hậu duệ đời thứ 6 của Hoàng tử Diên Khánh Vương Hoàng tử thứ 7 của Vua Gia Long triều Nguyễn, bà từng là nhà giáo và sau đó chuyển sang công tác tại Viện Công nghệ Viễn Thông – Viện Hàn Lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam. Bà luôn động viên, ủng hộ ông trong công việc, thay ông chăm lo quán xuyến cho gia đình. Nếu không nhờ công lao, những hy sinh thầm lặng của bà thì có lẽ 3 người con trai của ông đã không có được thành công như ngày hôm nay.

Người con trai đầu là GS. TS Hoàng Quang Trung, sinh năm 1978, tốt nghiệp xuất sắc Tiến sĩ tại University Oklahoma năm 2010 và hiện đang giảng dạy cao học tại University of Houston Clear Lake TX Hoa Kỳ từ năm 2011 cho đến nay. Vợ của GS. TS Hoàng Quang Trung cũng tốt nghiệp xuất sắc Tiến sĩ tại Đại học Oklahoma. Con trai thứ 2 là GS. TS Hoàng Trung Thành tốt nghiệp Tiến sĩ xuất sắc tại University Claremont Graduate, anh từng dạy cao học tại trường Claremont (Califonia). Hiện nay, anh đã trở về Việt Nam công tác tại Viện Công nghệ Viễn Thông – Viện Hàn lâm Khoa học Và Công nghệ Việt Nam, đóng góp tài năng và công sức của mình cho đất nước. Vợ của GS. TS Hoàng Trung Thành cũng là Tiến sĩ Dược. Cuối cùng, người con trai út của GS. VS Hoàng Quang Thuận là Hoàng Kim Thiên cũng tốt nghiệp xuất sắc khoa Kinh tế tại trường Đại học Houston TX Hoa Kỳ đang chuẩn bị làm nghiên cứu sinh tại Hoa Kỳ. Những người con hiếu thảo đều đã trưởng thành và tạo dựng sự nghiệp, danh vị vững vàng. Các con chính là tài sản vô giá, niềm tự hào vô bờ vô bến của cuộc đời ông. Tôi tin rằng, với con người tài năng đức độ như GS Thuận thì không ngạc nhiên khi gia đình nhỏ của ông luôn tràn ngập hạnh phúc, sự ấm áp, con người với con người cư xử nhân văn với nhau và luôn chuẩn mực trong đạo lý, nghĩa khí gia đình.

GS.VS Hoàng Quang Thuận đã trở thành hiện tượng về một con người gần như chạm đến cảnh giới của thiền học. Dấu chân hằn in trên mỗi bước đi cuộc đời dù gió bụi thời gian, dù thăng trầm, xoay vần của tạo hóa cũng không đủ sức che phủ “cuốn từ điển sống” GS.VS thi sĩ Hoàng Quang Thuận. Phải chăng ông là sứ giả của cảnh giới người xưa vân du xuống trần thế để mỗi bước chân ông đi qua, người ta lại thốt lên rằng: “Cảm ơn đời mỗi sớm mai thức dậy – Ta có thêm một ngày nữa để yêu thương”

Các hoạt động của GS.Hoàng Quang Thuận tại Hội nghị Thưởng đỉnh APEC 2017 và Đại lễ phật Đản Liên Hợp quốc Vesak 2019

(Viện Khoa Học Công Nghệ Sáng Tạo Việt Nam)